Malawi Thee Tour 2020 – reis in het kort

Malawi, het vriendelijke ‘Hart van Afrika’ en thee zijn onlosmakelijk verbonden. Thee in Malawi groeit op hellingen bedekt met theestruiken die zich uitstrekken zover het oog reikt. Tijdens ons verblijf op Satemwa Tea & Coffee Estates leer je theeplukken en maken, ervaar je het leven op een plantage, ontmoeten we de lokale boeren en zien zowel machinale CTC als topkwaliteiten Specialty Tea (wit, groen, zwart, oolong) en zelfs koffie. We bezoeken meerdere plantages, maar komen ook bij de kleine boeren thuis. We bezoeken de Tea Research Foundation, de theeveiling, maar ook sociale projecten zoals het ziekenhuis en de school.

• Intensief educatief programma
• Contact met het echte Afrika
• Krijg landbouwlessen in het veld en bestudeer de verschillende bewerkingsprocessen
• Pluk en maak zelf thee én proef heel veel thee
• Ontdek het leven van de boer
• Verzamel heel veel kennis door contact met experts
• Bezoek sociale projecten zoals het ziekenhuis en de school en ook een echte Afrikaanse markt in de stad: wat een ervaring!
• Afsluiting met een dag en een nacht op safari op zoek naar leeuwen, cheetahs en giraffen: een onvergetelijke ervaring die bij Afrika hoort
• Verblijf in de koloniale tea planters’ bungalow op de plantage met huiskamer en open haard waar dagelijks voor ons wordt gekookt
• Nederlandstalige gids

Lees hier het artikel over Malawi dat is gepubliceerd in het koffieTcacao magazine.

Kijk voor een impressie naar de korte video (1 minuut) van een eerdere groepsreis die we maakten naar Malawi:

MALAWI – EEN VERBORGEN JUWEEL

Malawi, het land

Malawi, officieel de Republiek Malawi, ligt tussen Zambia, Tanzania en Mozambique. Malawi, dat ook wel the warm hart of Africa wordt genoemd, is meer dan het warme hart van Afrika: het is ook het vriendelijke en op vele manieren onontdekte hart van Afrika.

Geografie, klimaat, flora en fauna

Malawi heeft grote, ontwikkelde nationale parken en wildreservaten, met een gevarieerd en toenemend aantal diersoorten. Het klimaat van Malawi is subtropisch. Het regenseizoen loopt van november tot mei; het droge seizoen van mei tot november, met twee kleine sub seizoenen: het koude droge en het warme droge seizoen.

Wat Malawi uniek maakt, is dat de oppervlakte gedomineerd wordt door een groot meer. Lake Malawi is het op twee na grootste meer in Afrika – na Lake Victoria en Lake Tanganyika –  en bedekt 20% van Malawi’s grondgebied.

Malawi is verdeeld in 28 districten en heeft een totale oppervlakte van ongeveer 118.000 km2 en heeft ruim 16 miljoen inwoners. Malawi is ‘landlocked’, volledig ingesloten door andere landen. Lake Malawi, 580 km lang, is het belangrijkste fysieke kenmerk van Malawi. Het laagste punt van Malawi is de Shire River en het grensgebied met Mozambique dat 37 meter boven zeeniveau ligt. Het hoogste punt is Sapitwa (Mount Mulanje) op 3.002 meter hoogte.

Geschiedenis

Malawi is de huidige naam voor het voormalige Britse Protectoraat Nyasaland. Nyasa is de oude benaming voor het Lake Malawi. Malawi werd onafhankelijk in 1964.

Economie

De industrie van Malawi bestaat voornamelijk uit landbouw (tabak, thee, suiker) en de productie van cement, consumentengoederen, en mijnbouw (uranium en steenkool). De officiële taal is Engels; de nationale taal is Chichewa. Andere talen die veel gesproken worden zijn Tumbuka, Yao, Lomwe en Sena. Van de bevolking is 80% christelijk, 1% moslim.

Malawi is één van de armste landen ter wereld. De afwezigheid van delfstoffen, het ontbreken van een zeehaven, de traditionele focus op landbouw (tabak en thee), samen met het lage opleidingsniveau van de bevolking maken de economische situatie zeer slecht.  Er wordt wel vooruitgang geboekt: mijnbedrijven hebben zeldzame aardmetalen ontdekt, er worden pogingen gedaan om Malawi als toeristische bestemming op de kaart te zetten en er wordt gewerkt aan duurzame hulp in de vorm van voedsel, educatie en ziektepreventie. 

Liwonde National Park

Tijdens onze Malawi Thee Tour 2020 zullen we het Liwonde National Park bezoeken, gelegen aan de oostelijke oever van de Shire River in zuid Malawi. Met prachtige vergezichten en een rivier vol nijlpaarden is dit park een mooi voorbeeld van het prachtige Afrikaanse wildernis. De omgeving is ongerept en een stuk minder bezocht door toeristen dan veel andere parken in Afrika, waardoor de schoonheid en rust van de natuur nog meer worden benadrukt. In het wild levende dieren die we hier kunnen zien zijn onder andere olifanten, nijlpaarden, leeuwen, cheeta’s, giraffen, luipaarden, warthogs (warttenzwijn), grote koedoe’s, vervets (Zuid-Afrikaanse meerkat), bavianen, impala’s, waterbokken, mangoestes, krokodillen en varanen.

Steden

De twee belangrijkste steden zijn Lilongwe en Blantyre.

Theeplantages

Malawi heeft veel te bieden voor veel verschillende soorten bezoekers. Zo ook de opmerkelijke groene theeplantages op de Tyolo landgoederen en in de Mulanje regio. Thee groeit hier sinds meer dan een eeuw en dit geldt vooral voor de prachtige landschappen in de Shire highlands, waar hellingen bedekt met theestruiken zich uitstrekken zover het oog reikt.

De Shire Highlands rond Mulanje zijn het hart van Malawi’s theeplantages. Zowel Mulanje als Thyolo hebben theeplantages met gerestaureerde koloniale landgoedhuizen.

Mount Mulanje

Mount Mulanje, lokaal bekend als Chilumba mu mlengalenga (island in the sky) beslaat een gebied van 650 km2 en vormt het hoogste punt in zuid-centraal Afrika op een imdrukwekkende hoogte van 3.002 meter boven zeeniveau.  De berg, die in de zuid-oostelijke hoek van Malawi ligt, heeft een fascinerend ecosysteem. Meer dan 500 unieke dier-en plantsoorten leven hier en het gebied wordt gezien als een hot spot voor dioversiteit. Veel van de thee die voorkomt in Malawi, groeit in het gebied rondom Mount Mulanje en de berg biedt spectaculaire uitzichten op de plantages die zich uitstrekken helemaal tot aan Mozambique.

Zo lang als men zich kan herinneren worden er mythes en legenden verteld over Mount Mulanje, die met name worden verteld door mensen van de lokale Lhomwe, Yao en Mang’anja stammen, die geloven dat geesten het leven op de berg beheersen.

The Tolkien connection

Het verhaal gaat dat J.R.R. Tolkien, auteur van The Lord of the Rings, Mount Mulanje bezocht in de jaren 1930 en geïnspireerd raakte door zijn mysterie, magie en pracht – zo zeer zelfs dat hij de berg uitkoos als achtergrondgedachte voor zijn boek.

THEE IN MALAWI

Algemeen

In centraal en zuid Afrika, de regio waar Malawi onder valt, wordt thee geproduceerd in Malawi, Zimbabwe, Tanzania, Burundi, Rwanda, Uganda, Mozambique en Zambia. De Tea Research Foundation of Central Africa (TRFCA) biedt wetenschappelijk onderzoek en advies aan al deze landen en dus ook aan Malawi.

Malawi verbouwt (bedrijfsmatig) thee sinds het begin van de 20^e eeuw. Het was het eerste Oost-Afrikaanse land dat theeplantages oprichtte en is tegenwoordig de derde grootste producent in de regio, na Kenia en Uganda, en achtste wereldwijd met een productie van 55 miljoen kilo (55.000 ton) per jaar. De productie zal de komende 5 tot 10 jaar groeien onder meer door de groei van small holder productieprogramma’s.

De theeproductie in Malawi concentreert zich rondom de regio’s Mulanje en Thyolo in het zuiden van het land. Daarnaast zijn er nog een paar kleinere locaties. Mulanje district ligt op ongeveer 600 tot 700 meter boven zeeniveau en de gemiddelde luchttemperatuur in het natte seizoen is 23 graden. Thyolo district ligt hoger op ongeveer 1.000 tot 1.300 meter boven zeeniveau en heeft een gemiddelde temperatuur van 21 graden.

In de laatste vijf seizoenen heeft Malawi 55 ton per jaar geproduceerd afkomstig van ruim 18.000 hectare en heeft het land ruim 98% hiervan geëxporteerd. Gezien de relatief kleine oppervlakte thee in Malawi kan de contributie van Malawiaanse thee aan de wereldproductie en export behoorlijk genoemd worden.

Small Holders

Small Holder landbouw ontstond in 1964 in drie districten – Nkhata Bay, Mulanje en Thyolo. Met hulp van de Small Holder Tea Authority (STA) werden zaailingen, mest , training, advies en ondersteuning  geboden op het gebied van ongediertebestijding, transport, verpakking en marketing. The STA betaalde de small holders (de kleine boeren) rechtstreeks uit voor hun groene blaadjes. De sector groeide hard en de boeren floreerden. Tegen 1980 namen de kleine boeren 14% van het land waar thee werd verbouwd voor hun rekening en 7% van de productie.

In de jaren ’90 zorgden een verandering in de regering, de liberalisatie van de economie, de privatisering van veel voormalige staatsbedrijven en de reorganisatie van de STA voor een instorting van de ondersteuningsprogramma’s. De gevolgen waren late betalingen aan de boeren, het sluiten van enkele van de theefabrieken en moedeloosheid en lage moraal onder de boeren.

Geleidelijk aan werden nieuwe samenwerkingsverbanden aangegaan tussen de kleine boeren en zes particuliere theebedrijven, waaronder Satemwa Tea Estates. Het belangrijkste doel van deze nieuwe samenwerking was om de productie van de kleine boeren te vergroten, de verdiencapaciteit van de boeren zeker te stellen, leningen mogelijk te maken voor mest, zaailingen en materialen en om trainingsprogramma’s aan te bieden voor de boeren.

HET VERHAAL VAN SATEMWA

Satemwa Tea Estates

Satemwa Tea Estates is een lokale Malawiaanse MKB boerderij. Satemwa Tea Estate werd opgericht in 1923 door de Schot Mcclean Kay en is één van de laatst overgebleven theeplantages die in het bezit is van een familie. Tegenwoordig wordt Satemwa gerund door Alexander Kay (45), derde generatie theeverbouwer van Satemwa. Het landgoed produceert een assortiment van ‘pesticide free’ hoge kwaliteitsthee en is gecertificeerd door Fair Trade, Rainforest Alliance en UTZ.

De thee

Satemwa heeft:

• 900 hectare thee, waar de thee op 1.000 tot 1.200 meter boven zeeniveau groeit, op de hellingen van Thyolo Moutain in de Shire Highlands in Malawi.
• 52 hectare specialty coffee
• 400 hectare duurzaam hout dat wordt gebruikt in de fabriek om thee te drogen

Ongeveer 90% van de thee die op Satemwa wordt geproduceerd is zwarte thee – gemiddeld zo’n 2.500 ton per jaar. Sinds 2005 produceert Satemwa echter ook een (beperkte hoeveelheid) mooie verscheidenheid aan topkwaliteiten specialty witte, groene, oolong, zwarte en postgefermenteerde thee. Satemwa thee wordt over de hele wereld geserveerd en verkocht op kwaliteitslocaties (winkels, restaurants…) in onder andere in Groot Brittannië, Denemarken, New York, Parijs en Tokyo.

Samen met de kleine boeren rondom Satemwa diversifiëren ze richting nieuwe gewassen – zoals kruiden en bloemen – die door de kleine boeren worden verbouwd, worden geblend met Satemwa Specialty Teas en verkocht aan zowel de lokale als de Europese markt, bijvoorbeeld green steamed tea with mint.

Nieuwe oolongs

Satemwa heeft een aantal nieuwe oolongs met een bijzonder karakter ontwikkeld, die we in Malawi zullen leren kennen:

• #314 Livingstone Twist & Dry
• #315 Father Zambezi’s Mission
• #316 Dr Hastings Whim

Satemwa’s theeprojecten

Op Satemwa wordt ieder jaar 500 ton groene blaadjes geleverd door de Msuwadzi Small Holders Tea Growers Association. Deze Association werd opgericht in 1998 en telt nu 198 mannelijke en vrouwelijke boeren, die thee verbouwen op kleine stukjes land rondom Satemwa.

Gemiddeld bewerken zij stukjes grond van anderhalve acre (een halve hectare, ongeveer een voetbalveld) waar voornamelijk thee, maar ook een beetje mais en tomaten worden verbouwd.  Satemwa helpt deze boeren om verscheidenheid aan te brengen door ook gewassen als munt, citroen verbena en bloemen als hibiscus te verbouwen. In 2009 verkregen de small holders de Fair Trade, Rainforest Alliance en UTZ certificatie. Satemwa, ook Fair Trade, Rainforest Alliance en UTZ gecertificeerd, hielp de boeren om de benodigde certificaties te krijgen en financiert een outgrowing manager die de boeren ondersteunt.

Satemwa traint daarnaast de boeren hoe ze hun pluknormen kunnen verbeteren en hoe ze, met een beter blad, een betere kwaliteit kunnen maken richting specialty teas, die direct worden verkocht aan klanten over de hele wereld, zoals bijvoorbeeld Palais des Thés. Satemwa betaalt een toeslag voor de hoge kwaliteit groene blaadjes en de kleine boeren delen in de winst.

Het lange termijn streven is om de boeren te trainen hun eigen theeën te maken, in eerste instantie witte thee om ze dan via het direct trade-netwerk van Satemwa te verkopen. Het witte thee proces is geschikt en goed uit te voeren en daarmee een goed eerste stap.

Satemwa Estate heeft ook een basisschool met acht groepen, 900 leerlingen en 20 docenten, een crèche voor werkende moeders, voetbal en korfbalteams en een ziekenhuis dat 24 uur per dag open is, een ambulance, twee verpleegsters, een arts en administratief personeel. Het bedrijf biedt ieder jaar 130 beurzen aan leerlingen die graag verder willen studeren.

Satemwa en koffie

Satemwa verbouwt koffie sinds 1971. Sinds die tijd heeft Satemwa haar technieken en filosofie aangepast en verbeterd.

Alle koffieplanten groeien op een hoogte van 900 tot 1.000 meter boven zeeniveau.  Dwars door de koffievelden liggen bosrijke gebieden die een belangrijke rol spelen in de bescherming van inheemse flora en fauna in de zuidelijke Highlands van Malawi. Satemwa produceert Arabica’s – met name washed, maar ook naturals. Alle koffie wordt met de hand geplukt om te garanderen dat de bessen rijp zijn en zoete aromatische koffie produceren.

Satemwa heeft ongeveer 52 hectare koffie en heeft in de laatste jaren haar productiefilosofie gewijzigd en besloten oudere varianten (zoals red catuai en yellow catuai) te planten, meer bomen/schaduw te gebruiken en nieuwe technieken op het gebied van ongediertebestrijding te implementeren.

Sinds oktober 2008 heeft Satemwa een groot aantal bomen geplant in de koffievelden om schaduw te bieden aan de koffieplanten en de balans te bewaren voor vogels en bodem. Om beter te begrijpen hoe de natuur werkt in het natuurgebied op de plantage, is Satemwa een studie begonnen om het leven van de vogels en bomen te onderzoeken in deze zeer waardevolle ecosystemen.

Koffie is deel van de estate en koffie en thee zijn hier sterk verweven. Niet alleen op organisatorisch vlak, maar ook op landbouwgebied. Zo gebruikt Satemwa bijvoorbeeld de ‘fibre’ van de thee om de koffie organisch te bemesten.

Enkele keren per jaar nodig ik mensen uit om met me mee te reizen. Hoewel ik voor mezelf een programma maak en mijn reisgenoten welkom zijn om mij te volgen, blijft de reis vrijblijvend. Je kunt besluiten om de reis aan te passen door bijvoorbeeld langer te blijven als je dat wenst. Onderweg kunnen we beslissen iets over te slaan of juist gebruik te maken van een bijzondere kans. De ervaring leert dat plannen tijdens mijn reizen onderhevig zijn aan verandering. Flexibiliteit is essentieel. Een vastomlijnd plan van uur tot uur kan ik je daarom ook niet geven. Sommige dagen staan vast omdat ik afspraken heb gemaakt met boeren of instanties of omdat we zijn uitgenodigd voor een bijzondere ontmoeting. Andere dagen kunnen flexibeler zijn. De dagen kunnen lang zijn, want we willen zo veel mogelijk zien. Wees bereid te lopen; een goede conditie is een vereiste voor een avontuurlijke reis. We wisselen theestudie af met culturele uitstapjes.

Chawani Bungalow

Tijdens onze reis zullen we slapen in de koloniale Chawani Bungalow. Chawani Bungalow is een historische tea planters’ bungalow in een idyllische setting, gelegen op de hellingen van de Thyolo Mountain en omringd door subtropisch regenwoud. Hoewel het de bedoeling is dat gasten zelf koken, heb ik ervoor gekozen om voor deze week een kok in dienst te nemen die voor drie maaltijden per dag (en lekkers tussendoor) zal zorgen om de tijd die we hebben optimaal te kunnen gebruiken waar we voor zijn gekomen: thee!

Chawani Bungalow heeft een zwembad in de prachtige tuin waar wij uiteraard gebruik van mogen maken, mocht de temperatuur het toelaten.

Ontmoet het Satemwa-team

We ontmoeten het Satemwa management team, waaronder de bedrijfsleider & eigenaar Alexander Kay (45), de senior plantagemanager, de personeels & certificatie manager en  de fabrieksmanager.

Leer hoe het werkt

We bezoeken de Satemwa Estate fabriek (een grotere CTC fabriek en een kleinere Specialty fabriek), leren hoe thee wordt gemaakt en proeven heel veel thee! ?

Groene thee is al geoogst en bewerkt voordat we aankomen, maar theeklassen die we wel te zien zullen krijgen zijn witte thee, oolong en zwarte thee.

• CTC zwart & groene productie processen. Leer hoe het werkt. Hoe het proces verloopt van plukken tot verwerkte thee. Welk stappen de thee ondergaat en welke machines nu net wat doen. Voel, ruik en proef de theeblaadjes in de verschillende verwerkingsstappen.
• Specialty Tea productielijnen (wit, oolong, zwart, African Puerh) – ontdek de verschillen en de gelijkenissen met het CTC proces. Leer over de impact van withering-tijden en het belang van oxidatie. Leer over de invloed op de smaak van het droogproces. Vergelijk defecten en leer daaruit.

Bezoek small holder farmer projecten

We brengen een bezoek aan kleine boeren in het ‘7 dagen plukronde’ programma. Kijk hoe zij werken en plukken. Bezoek ook de projecten die Satemwa doet met kleine boeren m.b.t. bloemen en kruiden. We gaan op bezoek bij de boeren thuis en zien hun velden. Hun leven zoals het is.

Leer over landbouw

Good Agricultural Tea practices: we bekijken verschillende aspecten van het agronomische gedeelte van het thee maken. We bezoeken de Satemwa nursery, we kijken naar mogelijkheden voor organische bemesting, we leren over cutting & pruning, over natuurlijke pest control en irrigatie.

Bezoek sociale projecten

Bezoek aan sociale projecten en Fair Trade projecten zoals het ziekenhuis en de Satemwa school.

Bezoek de Tea Research Foundation en wandeling

Bezoek aan de Tea Research Foundation of Central Africa in Mulanje om te leren over het DNA van de theeplant en de verschillende endemische Malawiaanse variëteiten. Het is leerzaam om thee te bekijken vanuit een botanische bril.

We maken verder een wandeling in de theevelden rond Mount Mulanje.

Bezoek de theeveiling en een Afrikaanse markt

Bezoek aan de Limbe Tea Auction – een papieren veiling maar ongelofelijk boeiend om eens mee te maken. We bezoeken die dag ook de stad Blantyre en een echte internationale tea trader. Interessant om ook dit deel van de theewereld te ontdekken.

Na afloop lopen we over een echte Afrikaanse markt in Blantyre stad.

Volg een workshop theeplukken en thee maken

We volgen een workshop eigen thee plukken en maken. Dit is een hoogtepunt. Pluk zelf je eigen blaadjes met de hulp van heel ervaren specialty tea plukkers. We plukken verschillende cultivars om ook dat verschil goed te kunnen ontdekken. Vervolgens brengen we de blaadjes naar de witheringtafels. Dezelfde nacht of de volgende ochtend beginnen we aan de verwerking van de blaadjes tot witte, oolong of zwarte thee. We geven je de kans om tijdens het verwerken de verschillende stappen te proeven. Zo kan je proeven voor oxidatie en na oxidatie.

Bezoek de koffieplantage

Satemwa is een thee- én koffieplantage. We grijpen daarom onzer kans om ook de koffieplantage te bekijken. We bezoeken de koffie nursery, pukken zelf rijpe koffiebessen, zien het verwerken van de koffie: drogen, hullen, graden, verpakken en branden.

Ga of Safari

We zijn in Afrika en kunnen niet weg voordat we een echte Safari hebben gedaan! In Liwonde National Park zullen we aan het einde van de middag genieten van de zonsondergang met een drankje, waarna we – in het donker – een game drive maken in het park op zoek naar onder andere olifanten, neushoorns, nijlpaarden, leeuwen, giraffen, impala’s en krokodillen. We dineren en slapen in het park. De volgende ochtend maken we, na het ontbijt, een korte bootsafari.

Reisperiode: 6 tot en met 15 juni 2020

Geïnteresseerd? Laat het me weten! deirdre@origintrips.nl